Çin’in çok daha öncesinden küresel siyasete temkinli yaklaşması gerekirdi. Zira büyük güç olmanın en büyük alameti farikası önce sahip olduğun topraklara, sonra da dünyaya bir fikir, bir ideal yaymaktır. Çin’in bunu idare edemediği görülüyor. Çin, büyümeyi sadece ekonomik ya da sanayi olarak algılayarak özellikle son 10 senede kendisini dev aynasında gördü ve dünyanın büyük bir bölümünü de bu deve inandırdı.

ABD Temsilciler Meclisi Sözcüsü Nancy Pelosi’nin dün gerçekleştirdiği yüksek düzeyli ziyaret, Çin’e verilmiş çok ağır bir mesaj. Bu ziyaretten önce, ziyaretin gerçekleştirilmemesi adına Politbüro’nun Amerika tarafını defalarca uyardığı belirtilmiş ve büyük tehditler savurmuştu[1]. Bu dev aynası, Pelosi’nin uçağı dün gece saatlerinde Taype’ye indiğinde çatlamış oldu.

The Guardian 

Pelosi’nin ziyareti, Çin’in bu milenyumda yaşadığı en büyük darbe. Çünkü Amerika, isterse kendi anakarasından 10 bin kilometre uzaktan Çin’in kendisinin olarak kabul ettiği Tayvan’a kadar gelip onu çok kolay bir şekilde rahatsız edebileceğini hem Çin’e hem de bu dev aynasına inanmış olan herkese gösterdi.

Bu ziyaretin başka bir göstergesi daha var. Yazımın başında belirttiğim gibi, Çin bir ideal yaymayı başaramadı; değil dünyaya, kendi bölgesine bile yayamadı. Bu da Çin’in korkulan bir güç olmasına ve Asya-Pasifik’te stratejik müttefikler bulamamasına sebebiyet verdi. Birol Başkan’ın Casus Diplomacy için yazdığı yazıda belirttiği gibi[2], Çin dışında bölgedeki en büyük iki güç Japonya ve Güney Kore; Çin’den rahatsız ve her ikisi de oldukça önemli birer ABD müttefiki. Yani Çin, kendi bölgesinde yalnız. Amerika ise Çin’i Asya-Pasifik’te adeta çevrelemiş vaziyette.

Pelosi’nin ziyaretinin bir de Orta Doğu ayağı var, çünkü bu ziyaret bölgede dev aynasındaki Çin’e inanan ülkelere de; gerçek gücün kimde olduğunu, ABD karşısında kime güvenilmemesi gerektiğini ve hangi blokta yer almaları gerektiğini anlatan bir mesaj. Amerika, 10 bin kilometre uzaktan Çine, Asya-Pasifik’ten de Orta Doğu’ya tarihi bir mesaj verdi.

Bu çatışmaya sebebiyet veren Amerika değil: Çin’in dünya siyasetindeki yerini analiz edememesi ve güncel gerçekliğe göre bir küresel politika gütmeyerek haddinden fazla Amerika’yı rahatsız etmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor. Sanayi ve nüfus gücünden başka ne siyasi ne de askeri olarak Amerikan gücüne yakın bir güç olamayan Çin’in çok daha temkinli hareket etmesi gerek. Ayrıca Çin’de bir politika dönüşümü de şart. Ancak bu dönüşümün önce Asya-Pasifik’te gerçekleşmesi gerek, çünkü Çin henüz kendi bölgesine bile hâkim değil. Çin’in öncelikle bölgede kendisine stratejik müttefikler bulmaya başlayarak harekete geçmesi lazım. Çin, Pelosi’nin ziyaretinden önce hem büyük lokmayı yiyemedi hem de büyük laf etmiş oldu. Kendi gücünü daha doğru bir şekilde analiz etmesi gereken Çin’in Amerika karşısında belirebilecek alternatif bir güç olarak dünya sahnesine çıkışının gerçekleşmesi, son ziyaretten sonra daha da ertelendi.

Muhammed F. Çetinkaya

Yüksek Lisans Öğrencisi-Boston University Pardee School of Global Studies

---

[1] Bishop, B. (2022, July 28). XI-Biden Call; Politburo meeting; Taiwan; chip corruption. Xi-Biden call; Politburo meeting; Taiwan; Chip corruption. Retrieved August 3, 2022, from https://sinocism.com/p/xi-biden-call-politburo-meeting-taiwan?triedSigningIn=true

[2] Başkan, B. (n.d.). Geçmiş, Hazır ve Gelecek Haller: Küresel Resim. CASUS DIPLOMACY. Retrieved August 3, 2022, from https://casusdiplomacy.com/2022/06/01/kuresel-resim/