Türkiye’deki mülteci çalışmaları, genel olarak Orta Doğu merkezli mülteci krizlerine yöneliktir. Çoğumuz, Suriyelilerin ülkemiz üzerinden Yunanistan’a ulaşmak için botla gerçekleştirdikleri yolculuğu biliriz. Ancak birçok kişinin, dünyanın en tehlikeli ormanı olarak kabul edilen “Darien Gap (Darien Boşluğu)” adlı ormanı daha önce hiç duymamış olması kuvvetle muhtemeldir. Bu ormanın tehlikesi, içindeki vahşi hayvanlardan çok, ormandaki uyuşturucu çetelerinden ve insan kaçakçılarından oluşuyor. Bu ormana giren biri, çıkmayı başarsa bile psikolojisi yerle bir oluyor. Üstelik orman içinde herhangi bir polis kuvveti bile yok, çünkü burada yol yok. Bu uçsuz bucaksız Boşluk’un hikayesi, oldukça ilginç.

Darien Boşluğu, dünyanın en tehlikeli göç yoludur. Panama sınırında olan bu orman, sarp dağlar ve bitmek bilmeyen bataklıklardan oluşuyor. Yaklaşık 100 km uzunluğunda olan bu “yol”, aynı zamanda Orta ve Güney Amerika’yı birbirine bağlayan tek kara “yolu”. ABD yetkilileri son birkaç yılda büyük bir başarı ile hava ve deniz yollarını tamamen çökerttiklerinden ötürü, her ne kadar çok tehlikeli olsa da yeni bir hayat kurmak için ABD’ye gitmeye çalışan göçmenlerin ilk tercih ettiği yollardan biri haline geldi. Sayılar ile açıklayacak olursak, Panama hükumetine göre yaklaşık olarak 134,000 mülteci 2021 yılında bu yolu kullanarak ABD’ye ulaştı. Bunların çoğu, Küba ve Haitili mülteciler[1].

Sonun Başlangıcı

Yolculuğun ilk durağı Kolombiya’da bir sahil kasabası olan Necocli’den başlıyor. Burası aslında Latin Amerika’nın en büyük mülteci geçiş noktalarından birisi. Buradan sonra, bir saat sürecek olan bir vapur yolculuğu ile karşı kıyıdaki Acandi’ye ulaşıyorlar. Burası, Panama’ya yalnızca 9 km uzaklıkta bulunuyor. Ancak belirtmekte fayda var; bu vapura binebilmek için haftalar boyu beklemeleri gerekiyor. Bu süre zarfında da Necocli sahilinde tente çadırlarda hayatlarını sürdürmeye çalışıyorlar[2].

Carlos Villalon-NPR

Boşlukta

Acandi’ye ulaştıktan sonra, direkt olarak Darien Gap ormanına doğru ilerliyorlar. 10 gün sürecek bu yolculukta, bazıları lokal rehberlere, ya da namı diğer “kır kurtlarına” para veriyorlar. Aslında tehlike ormana girdikten hemen sonra başlıyor çünkü tam bir belirsizlik hakim. Ormanda kaçakçılar ve suç çeteleri kol geziyor, bunların arasında, Kolombiyalı ünlü FARC grubu ve Kolombiya’nın en büyük uyuşturucu karteli olan “Gulf Clan” da var. Bu gruplar ormandaki mültecilere şantaj ve cinsel saldırıda bulunuyorlar. Kartel, ormanda bir gecelik konaklama için her mülteciden 50 dolar haraç kesiyor, parayı vermek istemeyenler ise öldürülüyorlar. Ormandaki insanlar, vahşi hayvanlardan çok daha tehlikeli. UNICEF’in 2021 verilerine göre, en az 5 çocuk bu yolculukta hayatını kaybetti[3].

Ormandan Çıkış

Göçmenler genellikle Doğu Panama’daki küçük bir köy olan Bajo Chiquito’dan çıkıyorlar. Burada kendilerine tıbbi ve psikolojik destek vermek adına çeşitli uluslararası örgütler ile karşılaşmış oluyorlar. Ancak burada da durum oldukça vahim çünkü temiz suya ve tuvalete erişim oldukça kısıtlı. Çeşitli hastalıklar mülteciler arasında kol geziyor ve organizasyonların da buna yapabilecek bir şeyleri, bulundukları ortam göz önünde bulundurulduğunda, maalesef kalmıyor. 

LA Times

Üstelik yolculuk burada da bitmiyor çünkü geçmeleri gereken 7 sınır daha var, ve bu sınırların her birinde sınır dışı edilerek geri gönderilme riski var. Yani her bir mülteci, 4 bin kilometrelik bu yolculuğa hiçbir şey elde edememe riskini göz önüne alarak çıkıyor.

Muhammed F. Çetinkaya

Yüksek Lisans öğrencisi-Boston University Pardee School of Global Studies

---

[1] https://www.npr.org/2021/11/13/1055503661/the-darien-gap-was-no-mans-land-now-its-a-popular-migrant-path-to-the-u-s

[2] https://www.cfr.org/article/crossing-darien-gap-migrants-risk-death-journey-us

[3] https://apnews.com/article/united-nations-south-asia-south-america-panama-child-welfare-5d6b975758c19629e216e4bf5103bb14