İngiltere Başbakanı Boris Johnson İstifasının Perde ArkasıBoris Johnson İngiltere Başbakanlık görevini 24 Temmuz 2019’dan beri sürdürüyordu, ancak görevini istifasıyla sonlandırdı. Johnson’ın görevi sonbahara kadar yani muhafazakâr parti kendine yeni bir Genel Başkan ve Başbakan buluncaya kadar devam edecek. Johnson, İngiltere ve dünyanın en karışık zamanlarında ülkesine yön veren bir Başbakanlık görevi icraat ettiği pek tabii söylenilebilir. Aslına bakıldığında kendisinin kesin çizgilerle dolu bir kariyeri var: özellikle Avrupa Birliği ile ilişkiler konusunda. Johnson, Başbakan olmadan önce Theresa May hükümetinde Dışişleri Bakanlığı görevini yürütüyordu ve o zamanlarda da Avrupa Birliği (AB) karşıtlığıyla tanınıyordu. Göreve gelirken de Brexit’i tamamlamak vaadiyle geldiğini hatırlayalım.

Johnson, Brexit’e kadar AB’nin en önemli ülkelerinden biri olan İngiltere’ye, AB karşıtı düşüncelerine rağmen nasıl Başbakan olabildi?

Theresa May Brexit Skandalı (İngiltere Parlamentosu, Başbakan Theresa May’in AB ile vardığı birlikten çıkış (Brexit) anlaşmasını reddettikten iki hafta sonra iki değişiklik önergesini kabul etmesi) yüzünden koltuğunu kaybedince gözler dönemin Dışişleri Bakanı Boris Johnson’a çevrilmişti. Johnson seçim kampanyasını “Get Brexit Done” yani “Brexit’i hallet” olarak gerçekleştirse de Başbakanlık döneminde Covid-19 ajandasının önemli bir bölümünü işgal etti.

Ülkesine en zor zamanında yol gösteren liderin istifasının arkasındaki sebepler neler?

Tüm dünya gibi İngiltere de oldukça zorlu bir pandemi geçirdi. Hükümet vatandaşlarına sürekli olarak evde kalın çağrısı yapıyordu ve kurallar da oldukça katıydı. Böyle bir ortamda, bütün İngiltere halkı evlerindeyken Johnson ve çevresi bu kurallara uymadı. Başbakanlıkta partiler düzenlendiği haberleri İngiltere manşetlerine düştü ve skandallar doğal olarak bütün halktı sarstı. Johnson’ın iddiaları reddetmesine rağmen eski Basın Sözcüsü ters yönde bir itirafta bulundu ve iddiaları kabul etti. Başbakan ve arkadaşları kuralları çiğnediği için para cezasına çarptırıldılar. Johnson’ın ekip arkadaşlarının Prens Philp’in cenazesinden 1 gece önce verdiği parti tepkileri daha da arttırdı.[1]

Johnson bütün bu olaylar silsilesinden sonra İngiltere parlamentosunda güven oylamasını atlatsa da Muhafazakâr Parti Milletvekili Chris Pincher’ın tacizle suçlanması ve ardından yapılan Başbakanlık açıklaması Boris Johnson’ın sonunu hızlandırdı. Başbakanlık açıklamasına göre Johnson’ın Pincher ile ilgili hiçbir şikâyetten haberi yoktu. Downing Street’in bu açıklamasına gelen tepkiler gittikçe artınca Johnson’ın Pincher’a karşı olan iddialardan haberi olduğu ve sessiz kaldığı ortaya çıktı. Boris Johnson’ın aldığı tepkiler gittikçe artarken istifayı tetikleyen en önemli olaylardan biri de hükümetin aldığı tepkilere dayanamayan, kabinenin en önde gelen bakanlarının ve Muhafazakâr Partinin gözde milletvekillerinin istifalarını vermesi oldu.

Bu istifalar kesilmeyince beklenen üzere Boris Johnson koltuğunda daha fazla dayanamayıp geçtiğimiz haftalarda istifasını verdi. Bu durumdan en önemli çıkarılan sonuç; İngiltere gibi demokratik ülkelerde yaşanılan hükümet krizlerinde öncelik koltuk sevdası değil, halkın refahıdır. Hatta istifasını verdiği basın açıklaması sırasında ‘hiç kimse vazgeçilmez’ diyerek bunu tekrardan gözler önüne serdi. Johnson’ın istifasına bakıldığında, istifasının sebepleri küçük sebepler gibi gözükse de Johnson’ın halkının güvenini kaybettiğini fark etmiştir. Yani önceliğini kendi vatandaşlarının ona olan güveni yapmıştır. Sonuç ne olursa olsun Johnson’ın başarıları yadsınamaz. Onun görevde olduğu dönemde Muhafazakâr Parti 30 senedir şahit olunmamış şekilde, İşçi Partisine karşı Parlamento’da ezici bir üstünlükle çoğunluğu kazandı. Ayrıca, Johnson hükümette olduğu sürecinde İngiltere’nin kesintiye uğrayan Avrupa Birliğinden çıkma isteğine öncülük ederek seçim vaatlerini de gerçekleştirdi. Ancak bir sonraki seçimler Muhafazakarlar için önemli bir sınav niteliğinde ve işleri hiç kolay değil. İngiltere’deki güncel siyasi ortamda İşçi Partisi’nin Parlamento’da çoğunluk olması oldukça muhtemel.

Zeynep Ünsalan 

[1] Türkçe, B. B. C. (2022). Boris Johnson neden istifa etti? BBC News Türkçe. Retrieved July 26, 2022, from https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-62057956